Zapotrzebowanie na wodę na świecie stale wzrasta. Każdy mieszkaniec zużywa średnio 150 l wody pitnej dziennie, z tego ok. 5 l do gotowania i picia, pozostałą ilość do celów sanitarnych i higieny.
Rozsądnie korzystając z wody np. wykorzystując do niektórych celów wodę deszczową, można nie rezygnując z komfortu, zmniejszyć jej zużycie nawet o połowę. Jakość zbieranej wody deszczowej jest zależna przede wszystkim od powierzchni dachu. Woda deszczowa jest bardzo czysta i wolna od zarazków. Zostaje zanieczyszczona poprzez spłynięcie po powierzchni dachu. Najprostszym sposobem zbierania deszczówki jest ustawienie zwykłej beczki pod rynną. Robi się tak np. w domku rekreacyjnym lub ogródku działkowym. Jest to sposób najprostszy, ale dość uciążliwy i mało higieniczny. Coraz więcej zwolenników zyskują instalacje zbierające deszczówkę. Są to układy skomplikowane, ale dające dużo większe możliwości wykorzystania wody. Koszt ich wykonania szybko się zwraca, bo spadająca z nieba woda w przeciwieństwie do wody pitnej z wodociągu, nic nie kosztuje. Dobrze wykonana i zaprojektowana instalacja może być eksploatowana bez zakłóceń przez długi czas, wymagając od użytkownika minimalnego nadzoru.
Najlepszą powierzchnią do zbierania wody deszczowej są dachy domów, później powierzchnie tarasów i balkonów. Zanim woda trafi do zbiornika, musi zostać oczyszczona z grubych i drobnych zanieczyszczeń przez układ filtrów. Zbiorniki ze względu na umieszczenie mogą być: wewnętrzne - przeznaczone do instalowania w pomieszczeniach lub zewnętrzne - podziemne. Powinny być nieprzezroczyste i wykonane z wysokogatunkowego polietylenu. Materiał ten chroni wodę przed nadmiernym nagrzewaniem się i światłem. Poza zbiornikiem, w skład instalacji wchodzą: filtry, układy syfonowe i przelewowe, pompa z czujnikami i zestawem pobierającym oraz zestaw napełniający.
Deficyt wody, szczególnie czystej, jest problemem obecnych czasów. Zwiększające się zanieczyszczenie środowiska sprawia, że rosną też koszty jej uzdatniania. Trwają więc poszukiwania coraz to nowych sposobów oszczędzania wody, a jednym z nich jest wykorzystanie deszczówki w gospodarstwie domowym. Wodę deszczową można stosować do spłukiwania misek ustępowych, podlewania ogródka, prac porządkowych oraz prania. Nie należy jej pić ani używać do mycia naczyń i do kąpieli. W naszym klimacie roczne opady deszczu wahają się od 500 do 1500 mm. Jeżeli przyjmiemy, że na terenie Polski średnie opady atmosferyczne wynoszą 600 mm, to mając spadzisty dach o powierzchni 100m2, możemy zgromadzić 60m3 wody deszczowej w ciągu roku. Jedna osoba dziennie potrzebuje średnio 140 litrów wody. W pralni, WC, garażu, ogrodzie używa się tej samej wody co w kuchni czy łazience, a ponad połowę jej można zastąpić wodą, która nie nadaje się do picia, np. deszczową. Ponieważ jest to woda miękka, pozwala na znaczne ograniczenie stosowania proszków do prania oraz płynów zmiękczających, czyli detergentów. To z kolei pozwoli na pewne oszczędności w budżecie domowym. Ponadto wykorzystywanie wody deszczowej w gospodarstwie domowym przyczynia się do odciążenia oczyszczalni ścieków, ponieważ przy silnych opadach część wody gromadzi się w zbiornikach wody deszczowej, a więc mniej ścieków odprowadzanych jest do oczyszczalni. Ograniczenie stosowania środków do prania i mycia redukuje zawartość w wodzie detergentów i fosforanów, czyli substancji trudno usuwalnych ze ścieków.
Zanim zdecydujemy się na pozyskiwanie deszczówki do celów gospodarczych, należy sprawdzić czy dach nadaje się do tego. Jeżeli dopiero planujemy budowę domu, wybierzmy odpowiedni kształt dachu i jego pokrycie. Prawidłowy dach: najlepiej, gdy jest spadzisty, ponieważ woda szybko z niego spływa i nie osadza się´ na nim dużo brudu. Dach płaski nie nadaje się do tego celu, ponieważ gromadzą się na nim zanieczyszczenia i tworzą kałużę, w których szybko rozwijają się bakterie. Najlepiej aby pokrycie stanowiła dachówka ceramiczna lub cementowa, nie wpływa ona na jakość spływającej po niej wody. Pokrycie bitumiczne może zabarwiać wodę na żółto, co uniemożliwia stosowanie jej do prania. Nowa blacha (stal, aluminium, cynk, miedź) powoduje zwiększenie zawartości metali w deszczówce, nie można jej więc używać do pralek oraz do podlewania ogrodu. Nie zaleca się również pokryć z zawartością azbestu, którego włókna po wypłukaniu z płyt będą roznoszone wraz z deszczówką po domu i ogrodzie.
Do gromadzenia wody potrzebny jest zbiornik, który instalujemy w piwnicy domu lub na zewnątrz (zakopany w gruncie). Jego objętość zależy od powierzchni dachu, z jakiej odprowadzamy deszczówkę; przyjmuje się, że dla dachu o powierzchni 100 m2 wystarczy zbiornik o objętości 4 m3. Zbyt duża objętość nie pozwala na szybkà wymian´ zebranej w nim wody i sprzyja rozwojowi mikroorganizmów. Woda deszczowa z dachu płynie rynną do rury spustowej i poprzez zainstalowany na rurze filtr, usuwający z niej grube zanieczyszczenia, odprowadzana jest do zbiornika.
Najtańszym i najprostszym sposobem jej wykorzystania jest pobieranie przy pomocy pompy zatapialnej do podlewania ogródka. Droższym sposobem jest zbudowanie instalacji, która będzie dostarczać wodę ze zbiornika do WC, kranów czerpalnych w pralni, garażu, ogrodzie. Zasilanie tej sieci odbywa się za pomocą agregatu pompowego, dającego ciśnienie 4-5 barów, o wydajności 50-60 l/min. i mocy 700-800W. Umieszcza się go na przewodzie rozprowadzającym wodę, tuż za zbiornikiem w piwnicy lub w pomieszczeniu gospodarczym. W czasie intensywnych opadów nadmiar wody deszczowej odprowadzany jest ze zbiornika przelewem nadmiarowym do kanalizacji. Podczas suszy natomiast należy do zbiornika doprowadzić wodę pitną z sieci, aby można było korzystać ze spłuczek, pralni itp. Ze względów sanitarnych (żeby uniemożliwić przedostanie się wody ze zbiornika do instalacji wody pitnej) nie wolno łączyć ich bezpośrednio (wodę pitną doprowadzić do zbiornika na zasadzie wolnego wypływu). Woda deszczowa nie spełnia wymagań stawianych wodzie pitnej zarówno pod względem chemicznym jak i bakteriologicznym, dlatego w pobliżu kurka do tej wody w widocznym miejscu musi być umieszczony znak lub inna informacja o tym, że woda nie nadaje się do picia.
Zbudowanie kompletnej sieci wody deszczowej w domu i wyposażenie jej w pełną automatykę, eliminującą stały nadzór nad jej prawidłowym funkcjonowaniem, jest dość kosztowne. Taką instalację wraz z montażem oferują niektóre firmy. Można także jej wykonanie zlecić dobremu specjaliście, który z szerokiej oferty dostępnych na naszym rynku urządzeń złoży dobrze funkcjonujący system.
Adam Szczepka